KAPITTEL 1, BOK 1, HADITH NR. 34
| En gruppe av våre følgesvenner har fortalt at Sahl ibn Ziyad har fortalt at Ubaydallahh al-Dihkan har fortalt at Ahmad ibn Umar al-Halabi har fortalt at Yahya ibn Umran har fortalt at Abu Abdillah (fred være med ham) sa: ’’Gjennom fornuften blir dybdene til visdommen oppdaget og med visdom blir dybdene til fornuften oppdaget. Av den gode politikken kommer den ærbare moralske disiplinen.’’ Han sa at Imam Ali (fred være med ham) pleide å si: ’’Tenking er livet for det fornuftige hjertet, lik et lys som hjelper en til å gå i mørket med ro og uten langvarig usikkerhet.’’ A) Det er blitt fortalt at Imam Abu Abdillah (fred være med ham) i en lang beretning sa: ’’Den første delen, begynnelsen, styrken og strukturen til noe er denne tingen som uten å ha vil det være ingen nytte. Denne tingen som Allah har gjort fin og lysende for Hans skapninger, mennesker, er fornuften. Med fornuften forstår mennesker deres skaper og at de er skapt og at Han er en som har skapt dem og de er underholdt, at det er skaperen som er evigvarende og at det er skapninger som er dødelige. Gjennom fornuften blir de kjent med Hans skapninger, himmel, jord, sol, måne, natt og dag, og at de og dem har en skaper og en underholder som er evigvarende. Med fornuften lærer de om godhet og ondskap og at mørket er uvitenhet og at lyset er i kunnskap. Disse tingene lærer de gjennom fornuften.’’ Noen spurte imamen: ’’Kan fornuften bare være nok for folket?’’ Imamen svarte: ’’Med rettledning fra fornuften som Allah har gjort ham avhengig av og det er hans vakkerhet og veileder, lærer en fornuftig person at Allah er hans skaper og at Han er hans Herre. Igjennom fornuften lærer en at hans skaper elsker en del ting og at Hans skaper misliker en del ting, at Herren må være adlydt og at å gjøre noen handlinger (han har forbydd og anbefalt mennesker å ikke gjøre) er trassighet mot Ham og at ingenting annet enn fornuft viser ham alle disse tingene. En lærer også (gjennom fornuften) at man bare med kunnskap og søking kan nå Skaperen. En person vil ikke dra nytte av sin fornuft hvis han ikke kan lære sannheten om Ham gjennom hans kunnskap. Det er nødvendig for en fornuftig person å erverve kunnskap og passende gode manerer som det ikke vil være noe pålitelig utenom.’’ B) Det er fortalt at Imam Abu Abdillah (fred være med ham) sa: ’’Ingen rikdom er mer nyttig enn fornuft og ingen fattigdom er mer styrtende enn dumhet og ingen innsats om å søke støtte er mer nyttig enn å oppsøke råd.’’ |
عدة من أصحابنا، عن سهل بن زياد، عن عبدالله الدهقان، عن أحمد بن عمر الحلبي، عن يحيى بن عمران، عن أبي عبدالله عليه السلام قال: كان أمير المؤمنين عليه السلام يقول: بالعقل استخرج غور الحكمة وبالحكمة استخرج غور العقل، وبحسن السياسة يكون الادب الصالح. قال: وكان يقول: التفكر حياة قلب البصير كما يمشي الماشي في الظلمات بالنور بحسن التخلص وقلة التربص الف عدة من أصحابنا، عن عبدالله البزاز، عن محمد بن عبدالرحمن بن حماد عن الحسن بن عمار، عن أبي عبدالله عليه السلام في حديث طويل: أن أول الامور ومبدأها وقوتها وعمارتها التي لا ينتفع شئ إلا به، العقل الذي جعله الله زينة لخلقه ونورا لهم، فبالعقل عرف العباد خالقهم، وأنهم مخلوقون، وأنه المدبر لهم، وأنهم المدبرون، وأنه الباقي وهم الفانون، واستدلوا بعقولهم على ما رأوا من خلقه، من سمائه وأرضه، وشمسه وقمره، وليله ونهاره، وبأن له ولهم خالقا ومدبرا لم يزل ولا يزول، وعرفوا به الحسن من القبيح، وأن الظلمة في الجهل، وأن النور في العلم، فهذا ما دلهم، عليه العقل. قيل له: فهل يكتفي العباد بالعقل دون غيره؟ قال: إن العاقل لدلالة عقله الذي جعله الله قوامه وزينته وهدايته، علم أن الله هو الحق، وأنه هو ربه، وعلم أن لخالقه محبة، وأن له كراهية، وأن له طاعة، وأن له معصية، فلم يجد عقله يدله على ذلك وعلم أنه لا يوصل إليه إلا بالعلم وطلبه، وأنه لا ينتفع بعقله، إن لم يصب ذلك بعلمه، فوجب على العاقل طلب العلم والادب الذي لا قوام له إلا به. ب علي بن محمد، عن بعض أصحابه، عن ابن أبي عمير، عن النضر بن سويد، عن حمران وصفوان بن مهران الجمال قالا: سمعنا أبا عبدالله عليه السلام يقول: لا غنى أخصب من العقل، ولا فقر أحط من الحمق، ولا استظهار في أمر بأكثر من المشورة فيه |